Terpeny to organiczne związki występujące naturalnie w roślinach, składające się z cząsteczek węgla i wodoru, które wpływają na aromat i smak roślin. Stężenie terpenów w roślinie zależy od wielu czynników, takich jak pogoda, typ gleby czy klimat, i może wahać się od około 1% do 10%. Istnieje ponad 20 tysięcy różnych terpenów. Największe stężenie terpenów znajduje się w konopiach. Jest ich najwięcej w godzinach porannych, co sprawia, że wtedy są zbierane, aby uzyskać najwięcej olejku konopnego o dobroczynnych właściwościach. Terpeny są wykorzystywane m.in. w przemyśle kosmetycznym, jako składniki perfum i kosmetyków.
Działanie terpenów
Terpeny są związkiem organicznym występującym naturalnie w roślinach, które przede wszystkim odpowiadają za aromat i smak. Są one nie tylko adaptacyjne dla roślin, ale również posiadają właściwości terapeutyczne dla organizmu człowieka. Terpeny pobudzają pracę mózgu poprzez oddziaływanie na receptory, które z kolei zwiększają poziom neuroprzekaźników, takich jak dopamina i serotonina. To prowadzi do odprężenia i uspokojenia organizmu, bez wywoływania działania psychoaktywnego. Dodatkowo, terpeny mają zastosowanie jako naturalne środki owadobójcze oraz jako metoda zwalczania szkodników.
Rodzaje terpenów
Istnieje ponad stu różnych terpenów wykrytych w konopiach, a każdy z nich posiada unikalny skład i charakterystykę. Właściwości terapeutyczne medycznej marihuany są uzależnione m.in. od zawartości terpenów.
Najpopularniejszym terpenem w konopiach jest mircen, który stanowi aż 80-90% zawartości terpenów w konopiach indyjskich i około 20% w siewnych. Zwiększa przepuszczalność błon komórkowych, co ułatwia dostęp do komórek organizmu innym terpenom, flawonoidom i kannabinoidom. Mircen wykazuje właściwości uspokajające i odprężające, co pomaga w leczeniu bezsenności, bólów i stanów zapalnych. Ma charakterystyczny aromat, który przypomina kardamon, goździki, piżmo i zioła. Oprócz konopi, mircen można znaleźć w innych roślinach, takich jak trawa cytrynowa, chmiel, mango czy limonka.
Terpen o nazwie Limonen jest drugim najczęściej występującym związkiem terpenowym w konopiach. Badania sugerują, że limonen wpływa pozytywnie na nastrój oraz działa odprężająco. Może być stosowany w leczeniu lęków, depresji, zgagi, refluksu, przewlekłego bólu, stanów zapalnych i nowotworów. Wpływa na poziom serotoniny i dopaminy w organizmie. Limonen nadaje konopiom charakterystyczny cytrusowy aromat. Często stosowany jest w połączeniu z innymi terpenami w celu zwiększenia ich wchłaniania. Limonen występuje również w olejku cytrynowym, owocach cytrusowych, jałowcu i mięcie.
Terpineol to terpen o działaniu poprawiającym nastrój i motywację. Ma właściwości przeciwgrzybicze, przeciwbakteryjne i przeciwnowotworowe. Dodatkowo, nadaje konopi charakterystyczny zapach eukaliptusa i sosny.
Pinen, w skład którego wchodzą alfa-pinen i beta-pinen, stanowi około 10% terpenów występujących w konopiach, ale nie więcej niż 20%. Alfa-pinen pomaga w tworzeniu receptorów kannabinoidowych CB2 oraz zmniejsza negatywne skutki działania THC, takie jak utrata pamięci, a także wspomaga koncentrację. Ponadto, alfa-pinen wspiera układ oddechowy i może przynieść korzyści w leczeniu astmy, wrzodów, lęku, bólu i stanów zapalnych.Posiada wyraźny aromat sosny i występuje w żywicy drzew iglastych, w tym przede wszystkim w sośnie. Jest również składnikiem popularnego olejku sosnowego.
Linalol poprzez stymulowanie neuroprzekaźników glutaminianu i kwasu gamma-aminomasłowego (GABA) wykazuje podobne działanie do kannabinoidów, tj. poprawia nastrój, uspokaja i łagodzi dolegliwości bólowe.
W konopiach, które zawierają THC i linalol, synergia między nimi może zwiększyć ich działanie uspokajające i przeciwbólowe. Linalol polecany jest w leczeniu lęku, depresji, nerwic, bezsenności, chorób neurodegeneracyjnych (np. Alzheimera), bólów i stanów zapalnych. Charakteryzuje się kwiatowym zapachem konwalii i lawend
Kariofilen to mieszanina trzech związków (alfa-kariofilenu, beta-kariofilenu i humulenu), które występują we wszystkich odmianach konopi. Beta-kariofilen wykazuje działanie przeciwzapalne, hamując rozwój stanu zapalnego, a także działa odprężająco. Wskazany jest w leczeniu takich dolegliwości jak ból, lęk czy depresja. Kariofilen nadaje roślinie przyjemny korzenny zapach, często porównywany do aromatu pieprzu lub drewna.
Bisabolol, znany również jako lewomenol.Ma on potężne działanie antybakteryjne, przyspiesza gojenie ran i eliminuje infekcje. Chroni przed podrażnieniami, łagodzi bóle z różnych źródeł i posiada silne właściwości przeciwutleniające. Bisabolol można znaleźć w kwiatach rumianku i drzewach candeia. Ma delikatny kwiatowy aromat.
Eukaliptol, innymi nazwami są 1,8-cyneol lub cineol. Choć występuje w śladowych ilościach w konopiach, eukaliptol jest szeroko stosowany w kosmetykach i suplementach diety, zwykle pozyskiwany z drzewa eukaliptusowego. Ma działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i przeciwbólowe. Naukowcy uważają, że może mieć potencjał jako leczenie choroby Alzheimera. Jego zapach jest podobny do mięty.
Nerolidol to terpen, który posiada szeroki zakres właściwości leczniczych. Wykazuje działanie przeciwpasożytnicze, przeciwgrzybicze, antybakteryjne oraz silne właściwości przeciwutleniające. Badania wskazują również na jego potencjalne zastosowanie w leczeniu nowotworów. Występuje w wielu roślinach, takich jak jaśmin, trawa cytrynowa czy drzewo herbaciane. Charakteryzuje się mieszanką aromatów róży, cytrusów i jabłek.
Humulen to terpen o korzennym, ziemistym i drzewnym zapachu, który po raz pierwszy został zidentyfikowany w chmielu. Oprócz chmielu, występuje również w innych roślinach, takich jak goździki czy czarny pieprz. Jedną z unikalnych właściwości humulenu jest jego zdolność do hamowania namnażania komórek rakowych, co czyni go obiecującym związkiem w terapii nowotworowej. Ponadto wykazuje on działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne oraz antybakteryjne. Co ciekawe, humulen skutecznie hamuje apetyt, co czyni go potencjalnym lekiem w leczeniu otyłości.
Karen to terpen, którego działanie może przynieść korzyści w leczeniu chorób kości, takich jak osteoporoza czy artretyzm, ponieważ pobudza wzrost kości. Ponadto, karen może również poprawiać pamięć, co czyni go potencjalnym lekiem dla osób z chorobą Alzheimera. Występuje w wielu roślinach, takich jak rozmaryn, sosna, bazylia i papryka, i ma słodki aromat przypominający zapach cyprysów.
Kamfen to terpen o ogromnym potencjale medycznym. Ma zastosowanie jako środek łagodzący problemy skórne, takie jak egzema czy łuszczyca. Po zmieszaniu z witaminą C staje się silnym antyoksydantem i może obniżać poziom trójglicerydów i cholesterolu we krwi, co może mieć zastosowanie w leczeniu chorób sercowo-naczyniowych. Jego zapach przypomina mircen, czyli popularny aromat marihuany, składający się z mieszanki piżma, igliwia jodły i leśnego runa.
Borneol to związek chemiczny, który charakteryzuje się zapachem ziołowo-miętowym i występuje nie tylko w konopiach, ale również w innych roślinach, takich jak rozmaryn, mięta czy kamfora. W krajach azjatyckich wykorzystuje się go jako środek odstraszający owady oraz ma zastosowanie w akupunkturze. Badania wskazują również na jego potencjał przeciwnowotworowy poprzez zdolność do niszczenia komórek rakowych.
Geraniol to terpen o przyjemnym zapachu różanej trawy, dojrzałych śliwek i brzoskwiń, który szeroko stosuje się w kosmetyce, zwłaszcza w produktach do kąpieli i balsamach do ciała. Zwykle pozyskiwany jest z olejów różanych i śliwkowych, ale występuje także w tytoniu. Został wykazany jego potencjał neuroprotekcyjny oraz antyoksydacyjny, co może przynieść korzyści w medycynie.
Ocymen to powszechnie występujący terpen o aromacie przypominającym lawendę i nagietek. Znajduje zastosowanie w wielu dziedzinach, między innymi wykazuje właściwości przeciwdrgawkowe, przeciwnowotworowe, przeciwgrzybicze oraz przeciwpasożytnicze. Ze względu na swoje silne oddziaływanie na pszczoły, wykorzystuje się go w produkcji miodu konopnego.
Anetol działa jako środek przeciwbakteryjny, przeciwgrzybiczy i przeciwpasożytniczy. Jest skuteczny w zwalczaniu wielu patogenów, w tym Salmonelli i nicieni. Anetol ma także właściwości odstraszające owady i wpływa na poziom hormonów, wykazując estrogenne działanie i hamując wydzielanie prolaktyny. Dodatkowo może pomagać w regulacji poziomu cukru we krwi. Występuje w anyżu i koprze włoskim, odpowiadając za ich charakterystyczny aromat. Znajdziemy go także w kwiatach magnolii i lukrecji.
Phytol jest związkiem chemicznym, który oprócz konopi występuje także w zielonej herbacie, odpowiadając za jej trawiasty aromat. Jest powszechnym składnikiem pożywienia, umożliwiającym syntezę witamin E i K1. Ma właściwości przeciwzapalne, uspokajające, przeciwbólowe i antyoksydacyjne. Dodatkowo wykazuje działanie przeciwdrgawkowe oraz wspomaga zasypianie.
Wpływ terpenów na działanie konopi
Terpeny to związki chemiczne obecne w konopiach, które mają wpływ na działanie rośliny oraz wpływają na organizm ludzki. Terpeny są wytwarzane w tych samych gruczołach, w których powstają kannabinoidy, takie jak THC i CBD. Współpraca terpenów z kannabinoidami może kumulować korzyści związane ze stosowaniem konopi i prowadzić do efektu synergii. Badania sugerują, że terpeny mają duży potencjał terapeutyczny i mogą wpływać na lepsze dobranie ekstraktów konopnych do określonego schorzenia. Limonen może mieć działanie przeciwutleniające THC, a linalol może zwiększać jego właściwości rozluźniające mięśnie. Warto zwrócić uwagę na ekstrakty konopne o pełnym spektrum, które zawierają więcej związków niż tylko kannabinoidy, a tym samym prowadzą do pełniejszego działania terapii. Badania nad terpenami w konopiach nadal trwają, co może doprowadzić do odkrycia nowych korzyści zdrowotnych.
Zapach konopi zależy od ich zawartości terpenów i stanowi wskaźnik jakości. Rośliny o silnym zapachu uważa się za bardziej wartościowe, a najmocniejsze zapachy wydzielają niezapylone, żeńskie kwiaty konopi.